Biogram Postaci z tego okresu
Jan Heweliusz (Hevelius, Hewelcke)     Jan Heweliusz, frag. portretu olejnego Daniela Schultza Mł. z 1677 r.

Jan Heweliusz (Hevelius, Hewelcke)  

 
 
1611-01-28 - 1687-01-28
 
×
Cytowane źródła
Cytowanie źródła on-line, czyli Internetowego Polskiego Słownika Biograficznego

Heweliusz (Hevelius, Hewelcke) Jan, [online] Warszawa: Narodowy Instytut Audiowizualny [dostęp 21.11.2024]. Dostępny w internecie: http://www.biogramy.pl/a/biografia/jan-heweliusz-1611-1687-astronom-wiesz

IPSBID: ipsb-bi-80171
×
Wyślij link do strony
Podgląd wiadomości, która zostanie wysłana:
Witaj,
[Tutaj podany Twój e-mail] poleca Ci treść z iPSB (internetowym Polskim Słowniku Biograficznym)
Heweliusz (Hevelius, Hewelcke) Jan
×
Dodaj do kolekcji
wybierz kolekcję, do której chcesz dodać ten artykuł:
lub wpisz nazwę nowej kolekcji, do której chcesz dodać ten artykuł:
Dodaj do kolekcji
Wybierz kolekcję
 
Swoje kolekcje znajdziesz w profilu. Wystarczy kliknąć ikonę zębatego koła w górnym prawym rogu. Możesz je zobaczyć tu: moje kolekcje.
×
Dodaj do kolekcji
Element został dodany do Twojej kolekcji.  
Swoje kolekcje możesz zobaczyć tu: moje kolekcje.
×
Dodaj do kolekcji
Aby dodawać materiały do kolekcji musisz się zalogować.
Biogram został opublikowany w latach 1960-1961 w IX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
Biogram naukowy jest dostępny wyłącznie w drukowanej wersji PSB. Zapraszamy do zapoznania się z innymi dostępnymi materiałami.
 
 
 

   

 
 

Powiązane zdjęcia

<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Portret Jana Heweliusza" Daniela Schultza.

Obraz olejny z 1677 roku ze zborów Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Iohannes Hevelius [...]" Samuela Donnetsa.

Miedzioryt z lat 1701-1734, kompozycja według medalu Jana Höhna. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Ætheris, et vasti Mensor celebratus Olympi [...]" Lamberta Visschera.

Miedzioryt z 1668 roku według wzoru Andrzeja Stecha. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Kilka słów o Janie Heweliuszu astronomie gdańskim z wieku XVII-go oraz o jego korespondencyi" Mathiasa Bersohna.

Strona tytułowa książki wydanej w 1898 roku w Warszawie przez P. Laskauera. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Portret Jana Heweliusza podług obrazu olejnego D. Schultza."

Ilustracja z książki Mathiasa Bersohna  "Kilka słów o Janie Heweliuszu astronomie gdańskim z wieku XVII-go oraz...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum."

Strony początkowe z książki wydanej w 1690 roku w Gdańsku przez Johanna Zachariasa Stolle. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum". (2)

Strony z książki wydanej w 1690 roku w Gdańsku przez Johanna Zachariasa Stolle. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Mapa nieba zamieszczona w książce Jana Heweliusza. (1)

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Mapa nieba zamieszczona w książce Jana Heweliusza. (2)

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Gwiazdozbiór Smoka.

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Gwiazdozbiór Wolarza.

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Gwiazdozbiór Herkulesa.

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Gwiazdozbiór Kasjopei.

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Gwiazdozbiór Wężownika.

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Gwiazdozbiór Tarcza Sobieskiego.

Ilustracja  z dzieła "J. Hevelii Prodromus astronomiae cum Catalogo fixarum et Firmamentum Sobiescianum",...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Karta tytułowa z dzieła Heweliusza z wizerunkiem Kopernika."

Ilustracja z publikacji „Album wydane staraniem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu w czterechsetną rocznicę...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

"Rudolf Freitag w pracowni rzeźbiący popiersie Heweliusza" Wilhelma Augusta Stryowskiego.

Obraz olejny namalowany około 1870 roku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku. 
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Strona 5 "Atlasu 300 portretów w drzeworytach zasłużonych w narodzie Polaków i Polek" z roku 1860.

Atlas 300 portretów w drzeworytach zasłużonych w narodzie Polaków i Polek, rysowanych przez Władysława...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Heweliusz z pomocnikiem rysujący metodą projekcyjną.

Rycina Isaaca Saala według rysunku Andreasa Stecha. Ilustracja z pracy "Machinae coelestis prior", wydanej w Gdańsku...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Heweliusz i jego żona Elżbieta z Koopmanów przy wielkim sekstansie.

Rycina Isaaca Saala według rysunku Andreasa Stecha, opublikowana w książce "Machinae coelestis pars...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Heweliusz przy wielkim kwadrancie azymutowym.

Rycina Isaaca Saala według rysunku Andreasa Stecha, opublikowana w książce "Machinae coelestis pars...
<%# $this->DataItem->marArticleFrom->title %
▶ pokaz slajdów

Obserwatoria Heweliusza w Gdańsku.

U góry po prawej widok pierwszego obserwatorium Heweliusza. U góry po lewej i u dołu widok obserwatorium...
 

Powiązana pozycja biblioteki

Kilka słów o Janie Heweliuszu astronomie gdańskim z wieku XVII-go oraz o jego korespondencyi, 1898,
Dostępne na: polona.pl
Kilka słów o Janie Heweliuszu astronomie gdańskim z wieku XVII-go oraz o jego korespondencyi. 1898,
Dostępne na: polona.pl

Kalendarium

1611

28 I

rodzi się w Gdańsku, w zamożnej luterańskiej niemieckojęzycznej rodzinie browarników
1618

rozpoczyna naukę w Gdańskim Gimnazjum Akademickim, gdzie rodzi się jego pasja do astronomii  
1622

rozpoczyna naukę na wydziale sztuk wyzwolonych uniwersytetu w Królewcu
1627

powraca do Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego 
1630

rozpoczyna studia prawniczo-ekonomiczne w Lejdzie
1631

wyrusza w podróż do Anglii,  w czasie swoich peregrynacji pozna wielu luminarzy nauki, a z niektórymi się nawet zaprzyjaźni i będzie potem z nimi korespondował
1632

podczas swojej podróży po Europie  odwiedza m.in. Paryż, Tours i Avinion
1634

wezwany przez ojca, wraca ze swej europejskiej podróży przez Szwajcarię do Gdańska
1635

żeni się z Katarzyną Rebeschke, która otrzymuje w posadu dwie kamienice i browar
1636

zostaje członkiem cechu browarników
1640

rozpoczyna systematyczne obserwacje astronomiczne z pracowni na dachu swoich kamienic w Gdańsku
1641

zostaje ławnikiem Starego Miasta w Gdańsku
1642

rozpoczyna wnikliwą obserwacje plam słonecznych
1643

zostaje starszym Gdańskiego Cechu Browarników
1644

22 XI

jako pierwszy obserwuje fazy Merkurego
1647

wydaje dzieło „Selenografia, czy opisanie Księżyca….”,  w którym przedstawia dokładne mapy Księżyca i wyniki jego obserwacji oraz zaćmień i zakryć ciał niebieskich przez Księżyc, a także wyniki obserwacji planet, księżyców Jowisza i plam słonecznych
1648

rozpoczyna kilkunastoletnie obserwacje zmiany jasności gwiazdy zmiennej Mira Ceti
1651

zostaje rajcą Starego Miasta Gdańska  i zasiada w Radzie Głównego Miasta, w której zajmuje się sądami, opieką lekarską i szpitalami
1652

stosuje wahadło do obserwacji zaćmienia Słońca
1653

po śmierci ojca dziedziczy po nim kamienicę i browar
1655

umiera jego matka, po której dziedziczy kolejny browar
1656

wydaje „Rozprawę o rzeczywistej postaci Saturna”, w której próbuje wyjaśnić jego kształt 
1659

Jan Kazimierz wraz z Ludwiką Marią Gonzagą zwiedzają jego obserwatorium, a król obdarzył go przywilejem na druk dzieł

odkrywa nowe pary gwizd podwójnych, będąc jednym z pionierów ich obserwacji
1662

wydaje pracę „Merkury widoczny na Słońcu”  

umiera jego pierwsza żona Katarzyna z domu Rebeschke, z która mimo 27 lat wspólnego pożycia nie doczekał się dziecka
1663

żeni się powtórnie z młodszą o 36 lat od niego szesnastoletnią Elżbietą Koopman
1664

rodzi mu się syn Jan Adeodat, który umrze w niemowlęctwie

zostaje wybrany pierwszym w historii zagranicznym członkiem londyńskiego Royal Society

otrzymuje od króla Francji Ludwika XIV roczną pensję 1200 franków, którą będzie pobierał przez osiem lat
1666

 rodzi mu się córka Elżbieta
1668

wydaje dzieło „Cometographia”, w którym opisuje komety i ich pojawienia się od najdawniejszych czasów 

w jego obserwatorium gości Jan Sobieski i zamawia u niego zestaw instrumentów, w tym globusy niebieski i ziemski oraz dwie lunety, które Heweliusz dla niego osobiście wykona

rodzi mu się druga córka Julia Renata
1670

odkrywa najstarszą znaną nową gwiazdę – Nowa 1670 Vulpeculae
1672

rodzi mu się trzecia córka Flora Konstancja
1673

ukazuje się pierwszy tom jego dzieła „Machina niebieska”  (Machinae coelestis pars prior)
1676

wysyła królowi Janowi III Sobieskiemu z okazji jego elekcji wyhodowane przez siebie cytryny
1677

w czasie pobytu w Gdańsku, król Jan III Sobieski przyznaje mu roczną pensję 1000 florenów oraz inne przywileje, m.in. zwalnia go z opłat na rzecz cechu browarników i nadaje mu prawo sprzedaży piwa w mieście i poza nim
1679

27 IX

pożar niszczy jego domy i obserwatorium,  z powodu tej katastrofy przestaje działać prowadzona przez niego drukarnia

ukazuje się drugi tom jego dzieła „Machina niebieska”
1682

wznawia swoje stałe obserwacje astronomiczne, przerwane po pożarze domu i obserwatorium
1683

dla uczczenia zwycięstwa Sobieskiego pod Wiedniem nadaje nowo opisanej konstelacji nazwę Tarcza Sobieskiego 
1685

wychodzi jego praca „Rok zwrotny” (Annus Climactericus)
1686

rozpoczyna pracę nad katalogiem gwiazd i atlasem nieba, do których dane zbierał od dekad
1687

28 I

umiera w Gdańsku, w dniu swoich 76 urodzin, zostanie pochowany w kościele św. Katarzyny w Gdańsku
1690

wdowa po nim kończy i wydaje jego dzieło życia, którego jemu nie udało się dokończyć  „Prodromus Astronomiae cum catalogo stellarum fixarum et Firmamentum Sobiescianum" - księgę opublikowano dzięki finansowemu wsparciu Jana III Sobieskiego i jemu została zadedykowana
1935

decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej  jego imię otrzymuje krater na powierzchni Księżyca
1977

zostaje patronem promu kolejowo-samochodowego, który zatonie w czasie sztormu na Bałtyku w 1993 roku
1985

na rynek trafia piwo Hevelius, które jest swoistym hołdem dla jego działalności browarniczej
2006

w Gdańsku zostaje odsłonięty jego pomnik
2010

17 XII

Sejm RP jednogłośnie przyjmuje uchwałę ustanawiającą 2011 rokiem Jana Heweliusza 
2011

z okazji 400. rocznicę jego urodzin Polska Poczta wprowadza do obiegu okolicznościowy znaczek z jego podobizną

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

uniwersytet w Królewcu, wynalazki techniczne, kariera naukowa, Uniwersytet w Lejdzie, obserwacje astronomiczne, dzieci - 4 (w tym syn), pochodzenie z zamożnego mieszczaństwa, obserwacje Słońca, ojciec - kupiec, rodzeństwo - 8, patroni ulic w dziesiątkach miast, publikacje astronomiczne, Rada Miejska Gdańska, tworzenie obserwatorium astronomicznego, małżeństwo ze znacznie młodszą kobietą, patronat roku Sejmu RP, ojciec - browarnik, gimnazjum w Gdańsku, kontakty z uczonymi europejskimi, Królewskie Towarzystwo Londyńskie dla Podniesienia Wiedzy Przyrodniczej, tworzenie drukarni, przywileje królewskie, obserwacje Księżyca, obserwacje komet, nazwy gwiazdozbiorów, przemysł piwowarski, pomnik w Gdańsku, patroni okrętów, podróże po Europie XVII w., posiadanie domu w Gdańsku, ojciec - piwowar, cech piwowarów, posiadanie browaru, wyznanie luterańskie, małżeństwa - 2 (osób zm. w XVII w.), tworzenie terminologii, publikacje łacińskie, pensja od Francji, osoby z dzieł Daniela Schultza młodszego, ława miejska Gdańska, posiadanie stadniny, dary od króla Polski, publikacje dot. historii nauki, czasopismo "Philosophical Transactions", patroni szkół wyższych, patroni kraterów w kosmosie, patroni ciał niebieskich, patroni pociągów, patroni tramwajów w Gdańsku, patroni statków, osoby na muralach (zm. do 1800), osoby na banknotach, osoby na medalach (zm. w XVII w.), studia prawa i ekonomii, osoby na znaczkach pocztowych polskich (zm. w XVII w.), osoby na pomnikach (zm. 1501-1800), patroni alkoholi
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

zdjęcia 22 zdjęcia
Graf 3 audio
1 Graf
 

Chmura tagów
 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
Joachim Rupniowski h. Szreniawa

Joachim Rupniowski h. Szreniawa

brak danych - 1641
minister ariański
 
Stanisław Lubomirski

Stanisław Lubomirski

1583 - 1649-06-17
wojewoda krakowski
 
Stanisław Łubieński h. Pomian

Stanisław Łubieński h. Pomian

1573 - 1640-04-16
biskup płocki
 
Fryderyk Alembek

Fryderyk Alembek

koniec XVI w. - po 1637
złotnik lwowski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
Anna Dorota Chrzanowska (z domu de Frezen)

Anna Dorota Chrzanowska (z domu de Frezen)

1 poł. XVII w. - 2 poł. XVII w.
bohaterka obrony Trembowli
 
Maciej Kazimierz Sarbiewski h. Prawdzic

Maciej Kazimierz Sarbiewski h. Prawdzic

1595-02-24 - 1640-04-02
jezuita
 
Jan Albert (Olbracht, Wojciech) Waza

Jan Albert (Olbracht, Wojciech) Waza

1612-05-25 - 1634-12-29
królewicz polski
 
Kazimierz Florian Czartoryski

Kazimierz Florian Czartoryski

ok. 1614 - 1674-05-15
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
MKiDN
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.
akceptuj